Over de toekomst van havo wiskunde B – Waardering

Herkent u het volgende gevoel? U geeft les in wiskunde B aan havo 4 en havo 5 en stuit op talloze uitdagingen bij het overbrengen van dit prachtige vak aan uw leerlingen. Is er te veel lesstof? Is de stof te moeilijk? Gaat het te snel? Ook is het lastig om een goede aansluiting te vinden met de onderbouw en het VMBO. Een groot aantal leerlingen komt blijmoedig naar de les en luistert naar het praatje. Bij een onvoldoende balen ze, maar thuis iets extra’s doen is vaak een brug te ver. Pas in de tweede helft van havo 5 gaan de lichtjes aan. Ondanks jarenlange inspanning om dit vak met succes te onderwijzen, blijft het lastig hierin de juiste weg te vinden.

In deze blog kijken we specifiek naar het aspect Waardering. Centraal staat hoe docenten hier over denken. Achtereenvolgens komen aanbod de resultaten van onze enquête, onze bevindingen van de workshop op de NvvW studiedag, en onze duiding op het aspect aansluiting. Tot slot geven we onze aanbevelingen. In een andere blog staan een introductie, de resultaten van onze enquête en onze duiding op de aspecten plezier en aansluiting.

Resultaat vragenlijst

We hebben de volgende drie vragen gesteld in de enquête om een beeld te krijgen hoe docenten het havo wiskunde B programma waarderen.

“Hoe waardeert u als docent het programma wiskunde B op de havo?”,
“Hoe waardeert u de aansluiting van het examen op het lesprogramma dat u in 4 en 5 havo aanbiedt?”
“Hoe waardeert u de methode die u gebruikt bij uw havo wiskunde B lessen?”.

We vroegen de docenten een schoolcijfer te geven, afgerond op helen, en bij iedere vraag was er een mogelijkheid om een toelichting te geven.

Het programma wordt over het algemeen goed gewaardeerd, zie de figuur hierboven. Opvallend is dat 90% van de docenten een waardering van 6 of hoger geeft, met een gemiddelde score van 7. Uit de opmerkingen haalden we de volgende punten: hoewel alle vier de domeinen als passend worden ervaren, wordt het totale lesprogramma als veel en vol ervaren, wat bij sommige docenten tot frustraties leidt.

De aansluiting van het het examen op het lesprogramma wordt positief gewaardeerd, zoals de figuur hierboven aantoont. De meeste docenten geven het een 8 en 80% van de docenten geeft een waardering van 6 of hoger. Ondanks deze hoge waardering uiten docenten kritische kanttekeningen, zoals lange teksten, complexere opdrachten vergeleken met de methode en een tekort aan tijd om leerlingen adequaat voor te bereiden.

De gebruikte methode wordt gewaardeerd met een modus van 8 en een gemiddelde score van 7, zie de figuur hierboven. Ruim 85% van de docenten geeft een waardering van 6 of hoger.

Workshop NvvW studiedag

Tijdens de workshop op de NVvW studiedag hebben we deze resultaten voorgelegd en gevraagd hoe we deze resultaten moesten duiden, want de docenten zijn aan de ene kant positief over de stof en het programma en aan de andere kant hebben ze toch moeite met het overbrengen van de stof. Een gedeelde zorg was de haalbaarheid van het programma binnen de beschikbare tijd. Vooral de hoeveelheid stof in de methode en het voorbereiden op het examen zorgt voor een gevoel van overladenheid. Een oorzaak hiervan is dat er tussen scholen een verschil zit in het aantal lesuren. Op scholen met weinig lesuren leidt dit bij docenten tot frustratie. Het is voor deze docenten mogelijk om met de eindtermen in de hand de methode kritisch te beschouwen. Zo is het mogelijk om een aantal onderdelen uit de methode over te slaan waardoor er ruimte in het schoolcurriculum is voor herhaling en verdieping. Als professional kunnen en moeten wij kunnen beoordelen welke onderwerpen uit de methode wel en welke niet aansluiten bij de eindtermen.

Daarnaast uiten de aanwezige docenten hun zorgen over de balans tussen breedte en diepgang, waarbij het huidige programma eerder lijkt op een vwo-light versie. De identiteit van het havo-programma lijkt verwaterd. Een aantal docenten gaf aan dat de meetkunde in het vorige curriculum beter aansloot bij de belevingswereld van de gemiddelde havo wiskunde B leerling.

Bevindingen en duiding

Als we kijken naar de enquête dan is de waardering door docenten voor het programma wiskunde B op de havo zeer positief. Zo worden alle vier de domeinen (A, B, C en D) als passend ervaren en er hoeft geen domein uit. Hoewel het programma inhoudelijk over het algemeen goed wordt beoordeeld, lijkt de hoeveelheid stof het belangrijkste probleem te zijn. Docenten hebben moeite om de stof over te brengen in een korte periode (ongeveer anderhalf jaar). Het is belangrijk dat we erkennen dat er een verschil zit tussen het wiskunde A en wiskunde B programma. Het blindelings volgen van een methode zorgt dat het wiskunde B programma overvol aanvoelt als het aantal lesuren niet toereikend is. Vandaar dat ik met deze kennis heb gekeken naar de lessentabel op mijn eigen school en komend jaar breiden we het aantal lesuren wiskunde B uit. Hopelijk lukt het me om op korte termijn met het docententeam de methode en het PTA kritisch te bestuderen met de huidige eindtermen ernaast zodat we waar mogelijk kunnen schrappen in de stof. De ruimte die dan ontstaat kunnen we hopelijk gebruiken om te verdiepen om zo aan identiteit te winnen en aan te sluiten bij de interesses van de leerlingen.

Aanbevelingen

Hopelijk lukt het bij de komende vakvernieuwing om een evenwichtige aansluiting met het vwo te behouden zonder de havo-identiteit te verliezen. Vooral de haalbaarheid en diepgang binnen de beschikbare tijd zijn twee obstakels die in de praktijk gevoeld worden.

Vervolg

We hebben onze bevindingen verwerkt in een reeks blogs. In deze eerste blog geven we een integraal overzicht van de resultaten van de enquête. In de volgende blogs gaan we in op de drie thema’s: aansluiting, waardering, en plezier.

Met deze opeenvolgende blogs willen we u op de hoogte brengen van onze inzichten. Wij hopen op reacties en een levendige discussie.

Theo Nijboer, Hugo Mulder, Henk Hietbrink